Κόλπος Σαλαμιάς

Ο κόλπος της Σαλαμιάς βρίσκεται στα νότια παράλια του νομού Ηρακλείου , ανάμεσα στο χωριό του Αγίου Ιωάννη και την παραλία της Τρυπητής. Κατά μια εκδοχή το τοπωνύμιο «Σαλαμιά» είναι συνώνυμο του «Σαλαμίνα» που αναφέρεται από τον Όμηρο και σύμφωνα με τον Σπυρίδωνα Λάμπρο προέρχεται από το Φοινικικό «σαλάμ» που σημαίνει «ειρηνικός». Σαλαμιάς λεγόταν και η αρχαία πόλη της Κύπρου που ήταν στη θέση της σημερινής Σαλαμίνας και καταποντίστηκε στη θάλασσα από σεισμό. 
Ο διπλανός κόλπος ονομάζεται Ελιγιά που ίσως προέρχεται από το Elijah (προφήτης Ηλίας), Σαλαμιά από το Salamijah αρχαία πόλη της Βαβυλώνας 3500π.Χ.; 

Για να φτάσει κανείς στον Σαλαμιά θα πρέπει είτε να περπατήσει το δύσβατο, και σε μερικά σημεία απόκρημνο παραλιακό μονοπάτι που συνδέει τον Άγ. Ιωάννη με την Τρυπητή, είτε να διασχίσει με αυτοκίνητο τις βουνοκορφές των Αστερουσίων ξεκινώντας από τα Καπετανιανά ή τα Κουμάσα. Αυτή η διαδρομή, με μπόλικο χώμα και πέτρα, ίσως να βάλει σε δοκιμασία τα ελαστικά του αυτοκινήτου, αλλά καταλήγει σε μια βραχώδη ακτή του κόλπου, δυτικότερα από τις παραλίες.

Στο μέσον περίπου της διαδρομής από τα Καπετανιανά. Τα ερείπια της Αγίας Μονής καταμεσής της «ερήμου», ιδανική τοποθεσία για ασκητισμό. Λόγω των μοναστηριών και των απομονωμένων ασκητηρίων, από το Μάρτσαλο μέχρι τον Άγιο Νικήτα, τα Αστερούσια έχουν χαρακτηριστεί ως το Άγιον Όρος της Κρήτης.

Στη μέση του πουθενά, το μεταφορικό μέσο πρέπει να ήταν απολύτως απαραίτητο, γι' αυτό, στον μεγαλύτερο τοίχο που στέκει ακόμη βλέπουμε στη σειρά ταΐστρες για τα άλογα και τα γαϊδουράκια.

Ακολουθώντας λοιπόν το παραλιακό μονοπάτι φτάνουμε στον ερημικό Σαλαμιά.

Σε πρώτο πλάνο η μικρή παραλία «Βουρλίδια» και στο βάθος ο κόλπος. Εδώ υπάρχει ένα μικρό δάσος αγριελιάς και είναι ένα από τα τελευταία καταφύγια για μερικά σπάνια είδη πουλιών.

Phalacrocorax aristotelis (Θαλασσοκόρακας)

Λίγα τελευταία ζευγάρια από Θαλασσοκόρακες επιβιώνουν εδώ.

Sylvia rueppelli (Μουστακοτσιροβάκος)

Λέγεται ότι εδώ υπάρχει και ένα αρχαίο ορυχείο χρυσού.

Αγριελιά

Υπάρχουν πολλές σπηλιές στην ξηρά αλλά και στην παραλία. Στις κοιλότητες των μαύρων ηφαιστειογενών βράχων της παραλίας οι ντόπιοι μαζεύουν το αλάτι της θάλασσας. Τις ημέρες που τα νερά είναι ήρεμα, βλέπει κανείς μικρά ψάρια να πετάγονται πάνω από την επιφάνεια.

Σε αρχαίους Αιγυπτιακούς πάπυρους αναφέρονται τα μινωικά ονόματα των θεών που λατρεύονταν σε παραλιακά ιαματικά ιερά. Αλλά και τα αρχαία λείψανα που βρίσκονται διάσπαρτα δείχνουν ότι στην περιοχή αυτή υπήρχαν άνθρωποι από πολύ παλιά.  Δυτικότερα στην Τρυπητή έχει βρεθεί σε μια κορυφή ένα πρωτομινωικό χωριό ενώ ανατολικότερα υπάρχει το σπήλαιο-ναός της μονής του Αγίου Ιωάννη. Εδώ τα μοτίβα των παλιών τοιχογραφιών, θυμίζουν αντίστοιχα μινωικά. Πιο ανατολικά, στον Κόφινα υπάρχει το μινωικό ιερό κορυφής. Στην περιοχή έχουν βρεθεί θολωτοί τάφοι και αρχαία τάματα μέσα σε σπηλιές. Υπάρχουν θρύλοι για αρχαίες βασιλοπούλες που βρέθηκαν από τους χωρικούς θαμένες με τα πλούτη τους. 

Έτσι, βλέποντας τα διάσπαρτα κομμάτια από αγγεία και τις σωρούς από πέτρες, μπορούμε να υποθέσουμε ότι στον ειρηνικό κόλπο του Σαλαμιά σταματούσαν τα πλοία που έκαναν τον περίπλου της Κρήτης για να προσκυνήσουν στο ιερό, να προμηθευτούν νερό, ιατρικά βότανα και νόστιμο κρέας αγριμιού, από αυτό που μόνο τα παραλιακά μέρη διαθέτουν.

Στο βάθος η κορυφή του Κόφινα που μοιάζει με αναποδογυρισμένο ψάθινο κοφίνι.

Από τη μεριά της θάλασσας όμως είναι άλλος ένας κοιμισμένος γίγαντας, όπως ο Γιούχτας, με τον οποίο είναι σε οπτική επαφή.

Είναι κι αυτός το κοντινότερο σημείο στον ουρανό και έχει το χάσμα που τον συνδέει με τους υπόγειους κόσμους.

Όμως αυτός ο ανέγγιχτος για χιλιάδες χρόνια παράδεισος, κινδυνεύει σήμερα να καταστραφεί.
Αξίζει για λίγα χρήματα να τον στερηθούν οι μελλοντικές γενιές;

«Στις 20:00 στο κεντρικό Δημοτικό κατάστημα στους Άγιους Δέκα, έχει προγραμματιστεί η συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Γόρτυνας, προκειμένου να συζητήσει το θέμα της δημιουργίας Υβριδικού Σταθμού στην περιοχή των Καπετανιανών της Δημοτικής Ενότητας Κόφινα.

Πρόκειται για επένδυση του Δήμου Γόρτυνας με την δημιουργία Αιολικού και Υδροηλεκτρικού Πάρκου συνολικής ισχύος 45 MW.

Οπως είναι γνωστό πριν λίγες ημέρες, κατά τη διάρκεια προηγούμενης συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Γόρτυνας, ενημερώθηκαν σχετικά με το θέμα τα μέλη του ΔΣ, από τους καθηγητές του Εργαστηρίου Αιολικής Ενέργειας και Ενεργειακών Συστημάτων του ΤΕΙ Κρήτης, Δημήτρη Κατσαπρακάκη και Δημήτρη Χρηστάκη. Βάση της μελέτης πρόκειται να δημιουργηθεί αιολικό πάρκο αποτελούμενο από 18 ανεμογεννήτριες, μοιρασμένες σε τρεις κορυφές περιμετρικά του οικισμού των Καπετανιανών καθώς και μία δεξαμενή χωρητικότητας άνω του 1εκ κυβικών μέτρων θαλασσινού νερού στην Αγία Μονή.

Σύμφωνα δε με τους οικονομικούς υπολογισμούς που έχουν γίνει, τα έσοδα του Δήμο Γόρτυνας αναμένεται να είναι πάνω από15 εκ.ευρώ τα πρώτα 15 χρόνια και, μέχρι την αποπληρωμή του δανείου, ενώ στη συνέχεια θα υπερβαίνουν τα 20 εκ.ευρώ.

"Χρήματα που θα βοηθήσουν ώστε να ορθοποδήσει οικονομικά ο Δήμος και τα οποία θα επενδυθούν σε αναπτυξιακά έργα", όπως τόνισε σε δηλώσεις του ο Δήμαρχος, Νίκος Σχοιναράκης.»

http://www.cretalive.gr/new/92082/synergates/F.Oikonomakis__giati_leme_ochi_sto_Ybridiko_sta_Asterousia

Σκιαδάκι

Το «σκιαδάκι» είναι μια μικρή παραλία στις νότιες ακτές των Αστερουσίων, δυτικά της μονής του Αγίου Νικήτα. Ένας τρόπος για να πάει κανείς οδικώς είναι μέσω του Αχεντριά, ανεβαίνοντας στην κορυφή του βουνού και στη συνέχεια ακολουθώντας έναν χωματόδρομο περίπου 20 χιλιομέτρων. 

 Ανεβαίνοντας προς τον Αχεντριά έχουμε μια ωραία άποψη της μεσαριάς με τις χιονισμένες κορυφές του Ψηλορείτη στο βάθος.

 Για την περιοχή του Αγίου Νικήτα έχουμε αναφερθεί σε παλιότερη ανάρτηση. http://exploringcrete.blogspot.com/2010/06/blog-post.html
Είναι μια απομονωμένη παραθαλάσσια περιοχή με έναν πανάρχαιο τόπο λατρείας και ένα μικρό φοινικόδασος. Είναι μια έρημος με χαμηλούς θάμνους και βράχια, με μόνιμους κάτοικους τα αγριοκάτσικα...

 .... που βρίσκουν καταφύγιο στις πολλές σπηλιές.

 Υπάρχουν όμως και πολλές θαλάσσιες σπηλιές.

 Κάπαρη, θυμάρι, και άλλα βότανα φυτρώνουν σε όλη την περιοχή.

 Ο μόνος τρόπος να φτάσει κανείς στην παραλία αυτή είναι ή με βάρκα ή ακολουθώντας το μονοπάτι που έχουν ανοίξει τα κατσίκια μέσα από τις πέτρες και τα αγκάθια. Η απόσταση από τη τη μονή είναι 3,3 χλμ. και από τον πλησιέστερο δρόμο 850 μέτρα. Καθώς πλησιάζουμε αυτή τη μεγάλη σχισμή του εδάφους, ακούμε έναν υπόκωφο θόρυβο που μοιάζει σαν ένα κανόνι που  πυροβολεί από ψηλά στο βουνό.

Όταν τελικά φτάνουμε στην ακτή καταλαβαίνουμε ότι τον ήχο που ακούγαμε τον δημιουργούν τα κύματα που χτυπούν σε μια τρύπα στα βράχια και ενισχύεται από τα τοιχώματα του μικρού φαραγγιού. Είναι αξιοσημείωτη και η ηχώ που δημιουργείται από τις απότομες πλαγιές του βουνού.

 Η μικρή παραλία περικλείεται από μαύρα ηφαιστειογενή βράχια.

Η πεζοπορία αυτή δεν συνιστάται για το κατακαλόκαιρο που οι θερμοκρασίες είναι μεγάλες και δεν υπάρχει πουθενά σκιά.

Ο φάρος του Αφορεσμένου.

Με την ελληνική δημώδη ονομασία αφορεσμένος κάβος φέρεται η επικίνδυνη άκρα, ακρωτήριο, της Κρήτης που αποτελεί το βορειοδυτικό άκρο του κόλπου του Μιραμπέλου.Η επίσημη ονομασία του ακρωτηρίου από την ελληνική Υδρογραφική Υπηρεσία είναι "Ακρωτήριο Άγιος Ιωάννης" παρά ταύτα έχει επικρατήσει η κοινή (δημώδης) ονομασία ακόμα και σε ξένους πλοηγούς. Πρόκειται πράγματι για επικίνδυνο ακρωτήριο λόγω συστροφής των κυμάτων που παρατηρούνται πλησίον αυτού, ένεκα του μεγάλου βάθους περίπου 300 πόδια. Επί του ακρωτηρίου φέρεται ομώνυμος φάρος.

Πηγή: Βικιπαίδεια.

Για να πάει κανείς εκεί πρέπει να διασχίσει την επαρχία του Μεραμπέλου με τα πετρόχτιστα παραδοσιακά χωριά, τις μονές και τα εξωκλήσια. 

Στο δρόμο προς την Ελούντα συναντάμε τα ερείπια πέτρινων ανεμόμυλων...

 ... και μπορούμε να δούμε τι σήμαινε τεχνολογία πριν από 200 χρόνια.

 Καθώς φτάνουμε στο πρώην ψαροχώρι της Πλάκας μπορούμε να δούμε το κάστρο της Σπιναλόγκας να είναι αραγμένο σαν βαπόρι στη μέση της θάλασσας.

 

 Ανηφορίζουμε προς το ακρωτήρι και όλος ο κόλπος της Ελούντας με τα διαυγή νερά απλώνεται μπροστά μας.

 Λίγο πριν το ακρωτήρι υπάρχει ένα αιολικό πάρκο.

Το βουητό των «μύλων» κάνει ακόμη πιο επιβλητική την παρουσία τους. Εδώ είναι το τέλος του δρόμου.

 Εδώ επάνω υπάρχουν και τα ερείπια ενός Γερμανικού παρατηρητηρίου από τον Β' π.π.

 Φαίνεται πως είχαν σκάψει υπόγειους διαδρόμους σκεπασμένους με τσιμέντο για να επικοινωνούν με τις σκοπιές.

 

 Από εδώ αρχίζει και η κατάβαση προς το ακρωτήριο και τον φάρο, το «φανάρι» όπως το λένε οι ντόπιοι. 

 Αυτή είναι η παραλία της «χωματίστρας» όπου βρίσκουν καταφύγιο τα ψαροκάικα στα ξαφνικά μπουρίνια.

 Ένα κάπως απόκρημνο μονοπάτι οδηγεί στο φάρο. Από την άλλη πλευρά του λόφου ανοίχτηκε πρόσφατα ένας χωματόδρομος που χαλάει κάπως την ομορφιά του τοπίου.

 Ο Φάρος Αφορεσμένου κατασκευάστηκε το 1864 από την Γαλλική Εταιρία Φάρων. Βρίσκεται στην άκρη του ακρωτηρίου Άγιος Ιωάννης και εντάχθηκε στο Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο το 1912-13 μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων. Στο σημείο η παράδοση θέλει να βρίσκεται θαμμένος ο Καϊάφας που πέθανε εν πλω από τα Ιεροσόλυμα προς τη Ρώμη. Τον έθαψαν στο σημείο αυτό, όπου η θάλασσα είναι συχνά ταραγμένη γι' αυτό και το ακρωτήρι ονομάστηκε "Αφορεσμένος". Οι παλιοί χάρτες συμβούλευαν τους καπετάνιους να περνούν τα πλοία τους σε απόσταση τουλάχιστον ενός μιλίου.

 

 

 

 

 

 

 Ο φάρος σήμερα είναι στην πραγματικότητα ένα ερείπιο που κινδυνεύει να καταρρεύσει εντελώς. Το παλαιότερο τμήμα του, που ήταν ένας πύργος που προϋπήρχε εδώ, έχει εξαφανιστεί. Τα τελευταία χρόνια χάθηκε και το μεταλλικό κάλυμμα του φανού.

Γίνονται προσπάθειες να επισκευαστεί αλλά η Ελληνική γραφειοκρατία δεν το έχει επιτρέψει ακόμη.

Δίπλα ακριβώς υπάρχει μια σκοπιά με ένα βαθύ λαγούμι σκαμμένο στα βράχια.

 

 Στο σημείο που χτίστηκε ο φάρος υπήρχε παλιά πύργος και στην κορυφή του λόφου του ακρωτηρίου υπήρχε βίγλα, δηλαδή σκοπιά. Το ακρωτήρι και η βίγλα αποτυπώνονται σε βενετικούς χάρτες. Από τη θέση αυτή είναι ορατές οι σκοπιές Mesagorchia, Άσπρο Άρμι, Βαγί, Βρωμολίμνη, Γιαλού το Κεφάλι, Συκιά και τα μοναστήρια του Αγίου Παντελεήμονα του Κάλυβος και του Προφήτη Ηλία στο Σκινιά. Συμμετείχε στο παγκρήτιο δίκτυο των ενενήντα πέντε παράκτιων σκοπιών και ανήκε στο δίκτυο φρούρησης του έτους 1590 και του έτους 1633. Το 1663 προβλεπόταν για αυτήν κανόνι για την αποστολή σημάτων και εικοσιτετράωρη φύλαξη από έξι κατοίκους της Φουρνής στο χώρο του πύργου και επιπλέον τριών ανδρών τη νύχτα χαμηλότερα από τον πύργο. Για το παγκρήτιο δίκτυο, με βάση τις αναλύσεις ορατότητας στα GIS έχει διαπιστωθεί ότι οι θέσεις φρούρησης έχουν όντως τις απαραίτητες οπτικές επαφές για τη μεταφορά των σημάτων από το καστέλι του Μεραμπέλλου -που λάμβανε από βίγλα της Παχιάς Άμμου- στη χερσόνησο της Κολοκύθας και στο Ακρωτήρι του Αγίου Ιωάννη, που έστελνε στη νήσο Ντία.

πηγή:http://new.ims.forth.gr

 Μια μικρή και προσβάσιμη παραλία για μια βουτιά πριν τη μεγάλη ανηφορική διαδρομή της επιστροφής.

 Την κάτωθι επιστολή έστειλε σήμερα 6/03/2012 ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου κ. Δήμήτρης Κουνενάκηςστο  Πολεμικό Ναυτικό και συγκεκριμένα  στην Υπηρεσία Φάρων, ζητώντας την αποκατάσταση και συντήρηση του Φάρου στην περιοχή "Αφορεσμένος".

Κοινοποιήθηκε στο Λιμενικό Ταμείο Λασιθίου και στο Λιμεναρχείο Αγίου Νικολάου.

"Στην περιοχή «Αφορεσμένος» του Δήμου Αγίου Νικολάου λειτουργεί φάρος ιδιαίτερης αισθητικής αξίας ο οποίος όμως αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα συντήρησης με κίνδυνο να καταρρεύσει.Δεδομένου της μεγάλης ιστορικής αξίας που έχει, παρακαλούμε να μας ενημερώσετε εάν έχετε συντάξει σχετική μελέτη για τη συντήρηση και αποκατάσταση του συγκεκριμένου μουσειακού φάρου.Σας ενημερώνουμε επίσης ότι δεχόμαστε συνεχώς ερωτήματα από επισκέπτες Έλληνες και ξένους, για τη τύχη του φάρου ο οποίος βρίσκεται σε μοναδική θέση και έχει τη δική του ιστορική και μουσειακή αξία."

Με εκτίμηση,Ο Δήμαρχος  Αγίου Νικολάου

Δημήτρης Ι. Κουνενάκης