Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2014

Το Ασκληπιείο του Λέντα


Αρχαία Λεβήν, από το φοινικικό Λάβι= λιοντάρι.
Λέοντας, Λέντας.
Βρίσκεται στα νότια παράλια του ν.Ηρακλείου ανατολικότερα των Καλών Λιμένων.

Να και το ίδιο το πέτρινο λιοντάρι που έδωσε το όνομά του στο διπλανό λιμάνι. Κάθεται και παρατηρεί το πέλαγος. Οι σεισμοί των τελευταίων 5.000 χρόνων ίσως να το έχουν αλλάξει.
Ο Λέντας βρίσκεται πάνω στη μεγάλη λεωφόρο που διατρέχει όλη την Κρήτη και που δεν είναι άλλη από τη θάλασσα. Ακόμη και σήμερα η πρόσβαση από την ξηρά στις νότιες ακτές των Αστερουσίων είναι δύσκολη. Από τα προϊστορικά χρόνια τα μικρά πλοία ταξίδευαν παράλληλα με την ακτογραμμή και έτσι υπήρχαν οικισμοί σε κάθε φυσικό λιμάνι.

Δίπλα στο λιοντάρι ένας μικρός ελέφαντας. Απ' όλα έχει η Κρήτη. 

Κατά τις τελευταίες ανασκαφές του Στυλιανού Αλεξίου ανακαλύφθηκε πρωτομινωικός οικισμός που χρονολογείται από το 2.500- 1.900 π. Χ., ο οποίος είχε εμπορικές σχέσεις με την Αίγυπτο. Σε θολωτούς τάφους πρωτομινωικού τύπου βρέθηκαν πολλά λίθινα και πήλινα αγγεία με πρωτοφανή σχήματα (σκαραβαίοι κλπ.). Ανασκάφηκε κυκλικός θολωτός τάφος με χώρο για τη νεκρική λατρεία όπου έκαιγαν αρώματα με σκοπό να μη μυρίζει άσχημα από τους νεκρούς.

Η Λεβήν ήκμασε και στα ελληνορωμαϊκά χρόνια, ως λιμάνι της Γόρτυνας αλλά και ως ιερή πόλη, όπου λατρευόταν ο Ασκληπιός και η Υγιεία Σώτειρα, Το Ασκληπιείο ήταν στην ακμή του κατά τα αυτοκρατορικά χρόνια της Ρώμης. Ήταν διάσημο ψυχιατρείο και φημισμένο κέντρο υδροθεραπείας όπου έρχονταν ασθενείς ακόμη και από τη Λιβύη.

Σήμερα στον Λέντα πουλάνε ζέστη και ξύδια εισαγωγής. Η παλιά του ιστορία όμως έχει ενδιαφέρον.
Με τη δημιουργία του Ασκληπιείου τον 4ο αιώνα π.Χ. ο Λέντας έγινε γνωστός και έξω από τα σύνορα της Κρήτης. Το Ιερό ήταν παράρτημα του ιερού Ασκληπιείου την Πελοποννήσου. 

Αρχιτεκτονική, Καλές Τέχνες, Μηχανική, Ιατρική, οι επιστήμες δεν κατοικούν πια εδώ.

Το αρχαιότερο μνημείο της Λεβήνος είναι ο Θησαυρός, τετράγωνο πηγάδι βάθους 1.090 μ. που χρονολογείται από το 2ο ή τον 1ο αιώνα π. Χ.



Σε βάθος 3,30μ. βρέθηκε η πηγή του νερού με θεραπευτικές ιδιότητες. Υπήρχαν επίσης κολυμπήθρες , οι οποίες επικοινωνούσαν μέσα στις οποίες λούζονταν οι ασθενείς.

Από το ναό του Ασκληπιού σώζονται μόνο δύο κολώνες, ένας βωμός και το βάθρο του αγάλματος του Ασκληπιού. Σε δύο βάθρα ήταν τοποθετημένα τα αγάλματα του Ασκληπιού και της Υγιείας, τα οποία έσπασαν οι χωρικοί τα τελευταία χρόνια ζητώντας χρυσό μέσα σε αυτά. Έτσι διαδίδεται και ίσως να είναι αλήθεια. Γιατί μπορεί τότε να μην υπήρχε τηλεόραση, υπήρχαν όμως πολλώ λογιώ ιεροκήρυκες, καθολικοί, ορθόδοξοι, ιμάμηδες, πάντα για το καλό σου και πόσο καιρό να θυμάσαι;



Τα αγάλματα που βρέθηκαν στις ανασκαφές του 1911 και έκτοτε αγνοούνται. Ίσως είναι κλειδωμένα σε κάποια συλλογή.
http://www.academia.edu/1424445/Lost_sculptures_from_the_Asklepieion_of_Lebena



Δίπλα στο ναό με τα αγάλματα του Θεού και της κόρης του Υγείας βρισκόταν το θησαυροφυλάκιο σε υπόγειο χώρο, όπου φυλάσσονταν οι προσφορές προς το Θεό. Ένα εντυπωσιακό μωσαϊκό που απεικονίζει ένα ιππόκαμπο σώζεται μέχρι σήμερα και στολίζει το δάπεδο αυτού του κτιρίου. Το κτίριο αποτελείται από αίθουσες με κίονες (όπως εκείνη του ιερού ύπνου), τόξα και μια μαρμάρινη σκάλα. Μια πηγή με Νυμφαίο μετέφερε μέσα από πήλινους σωλήνες το νερό στα λουτρά. Κοντά στο ιερό χώρο στεγάζονταν και οι άρρωστοι και οι συνοδοί τους σε ξενώνες όπως και οι ιερείς στις κατοικίες τους. (http://www.lentas.gr/istoria.html)




Επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και τη Βόρεια Αφρική έρχονταν να επισκεφτούν τις μεγαλειώδεις πηγές με το το ιαματικό νερό. Οι περίφημες ιαματικές πηγές όπως και η δημιουργία ενός λιμανιού συνέβαλλαν στην πολυτέλεια που πρόσφερε ο τόπος. 

Το ιερό Ασκληπιείο σε όλη του την ιστορία πρέπει να ξαναχτίστηκε και να άλλαξε τόσο ώστε σήμερα να μη διαφαίνεται η αρχική του ελληνική αρχιτεκτονική. Και προπαντός ο σεισμός του 49 π.Χ. πρέπει να του επέφερε τρομερές ζημιές. 

Η Ρώμη κατέκτησε τελικά σε μια πολεμική εκστρατεία το 67 π.Χ. την Κρήτη. 
Και οι Ρωμαίοι επισκέπτονταν το Ασκληπιείο συχνά και το προσάρμοσαν στην ρωμαϊκή αρχιτεκτονική τον 3ο και 4ο αιώνα, προσθέτοντας σε αυτό τις βασιλικές ιαματικές πηγές







Τα αρχαία ψηφιδωτά αφημένα να καταστραφούν

Αρχαία τεχνολογία δομικών υλικών


Οι τοίχοι του ναού ήταν επενδεδυμένοι με αστραφτερά μάρμαρα






Η Λεβήν εγκαταλείφθηκε κατά τον 7ο ή 8ο αιώνα, μετά την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και το τέλος της Ρωμαϊκής Ειρήνης, όπως και πολλές άλλες παράλιες πόλεις εξαιτίας της πειρατείας.

Τον 4ο και 5ο αιώνα επικρατούσε όλο και περισσότερο ο Χριστιανισμός και έτσι το Ασκληπιείο έχανε όλο και περισσότερο την ισχύ του. Το Ιερό καταστράφηκε ως "ειδωλολατρικός τόπος λατρείας" και χρησιμοποιήθηκε ως λατομείο. Δίπλα στον κάποτε ιερό χώρο χτίστηκε μια πρώιμη χριστιανική βασιλική που σήμερα δεν υπάρχει. Για να χτιστεί αυτή η εκκλησία χρησιμοποιήθηκαν κυρίως κομμάτια από τον αρχαίο ναό. 
Όμως με την πτώση του Ασκληπιείου έχασε και ο Λέντας το μεγαλείο του και χάθηκε στη λήθη. Οι πολυάριθμοι κατακτητές του νησιού, Βυζαντινοί, Άραβες, Βενετοί, Τούρκοι και στο ενδιάμεσο πειρατές, εναλλάσσονταν.

Σήμερα επάνω στα αρχαία ερείπια υπάρχει ένας μικρός ναός για να θυμίζει ότι το μέρος είναι ιερό. Είναι μια μικρή κιβωτός που φυλάει αναμμένο το πολύτιμο αιώνιο φως μέχρι να έρθει η μέρα που θα ξαναλάμψει.


Τρίτη 1 Ιουλίου 2014

Έτσι ξεκίνησαν όλα;

Η ιστορία του ανθρώπινου είδους στην Κρήτη. Από τις σπηλιές και τις σχεδίες στην θαλασσοκρατία και τα πολυτελή ανάκτορα.

Για να δείτε το κείμενο σε όλη την οθόνη πατήστε το εικονίδιο κάτω δεξιά:

Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2014

Μονή Χαλέπας

 Καθ΄οδόν προς τη μονή
 Άλλη μια φωτοευαίσθητη πινακίδα


 Πεντακόσια μέτρα ανατολικά του Kάμπου Δοξαρού υπάρχει διακλάδωση δεξιά που οδηγεί στη Μονή της Mεταμορφώσεως του Xριστού Xαλέπας. H αρχιτεκτονική της μοιάζει με εκείνη του Bωσάκου. Eίναι φρουριακού τύπου.
 Η πύλη εισόδου της μονής
O πυλώνας της βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά. Eίναι άγνωστο πότε χτίστηκε ο πρώτος. Aυτός που σώζεται σήμερα φέρει κτητορική επιγραφή με χρονολογία 1673. Eίναι ένας θολοσκεπής διάδρομος, το διαβατικό, που οδηγεί στη βαριά ξύλινη πόρτα της εισόδου.
  O αύλειος χώρος μας εντυπωσιάζει κυρίως για την απέραντη θέα, που μετριάζει τη θλίψη μας από τα ερείπια και την ερήμωση της Mονής. Tα κελιά, το ηγουμενείο και οι κοινόχρηστοι χώροι βρίσκονταν στη νοτιοανατολική πτέρυγα, ενώ στη δυτική υπήρχαν οι σταύλοι για τα ζώα.

Στο ανατολικό άκρο του υπάρχει ο παλαιός δίκλιτος ναός, αφιερωμένος στη Γέννηση και τη Mεταμόρφωση του Xριστού. Eπί ηγουμενίας Iακώβου Πλουμή, στις αρχές του 20ου αιώνα, επιχειρήθηκε η οικοδόμηση νέου, χωρίς την κατεδάφιση του παλαιού ναού, αλλά οι εργασίες δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. 



Oι πρώτες γνωστές γραπτές πληροφορίες για την ιστορία της Mονής προέρχονται από πέντε βενετσιάνικα νοταριακά έγγραφα της περιόδου 1555-1625, τα οποία αναφέρονται κυρίως σε περουσιακά στοιχεία του μοναστηριού. Σε όλα τα έγγραφα η Mονή αναφέρεται ως γυναικεία. Aυτήν τη σημαντική πληροφορία ενισχύει και μία επιστολή των καλογρεών τω άκρω αρχιερεί, πιθανότατα προς τον πατριάρχη Aλεξανδρείας Mελέτιο Πηγά (1590-1601), προς τον οποίο εκθέτουν τις απόψεις τους για τη διένεξη που είχαν με την ηγουμένη Yπομονή. Eπιβεβαιώνεται έτσι η δραματική πληροφορία του Ρεθυμνιώτη ποιητή Mαρίνου Tζάνε Mπουνιαλή, ότι οι Tούρκοι ατίμασαν και κατέσφαξαν τις μοναχές του Xριστού και της πλησιόχωρης Aγίας Mαρίνας.

Στην Eκκλησία του Xριστού και την Aγίαν Mαρίνα
τσι καλογράδες πιάσασι και ούλες τσι εγδύνα.
Tα μοναστήρια ντω χαλούν, τσ’ εικόνες κατασκίζου.
Kι εκείνες να καταπατού την πίστη ντω να βρίζου.











Μετά την επανάσταση του 1821, τα στοιχεία που έχουν διασωθεί αποκαλύπτουν τη συμμετοχή της μονής στον εθνικό αγώνα, που της στοίχισε νέα καταστροφή. Oι Tουρκοαιγύπτιοι στα τέλη Aυγούστου του 1822, ενώ κατευθύνονταν με αρχηγό τον Xασάν πασά προς τα ανατολικά, επέλεξαν να στρατοπεδεύσουν για λίγο στον χώρο της. Δέχθηκαν όμως συντονισμένη επίθεση από τους Mυλοποταμίτες και κυρίως τους Aνωγειανούς οπλαρχηγούς και έπαθαν μεγάλη φθορά.

Tο 1900 η Mονή κρίθηκε διαλυτή και το 1935 μόνιμη. Ήταν όμως ήδη αργά. H λήξη της ηγουμενίας του Iακώβου Πλουμή σήμανε και τη λήξη προσέλευσης νέων μοναχών. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 η Mονή ερημώθηκε εντελώς. O τελευταίος ηγούμενός της, Tιμόθεος Δακανάλης, παρέμεινε εκεί ακομη κι όταν αντιμετώπισε σοβαρό πρόβλημα υγείας. Όταν αναγκάστηκε να την εγκαταλείψει, λεηλατήθηκαν στην κυριολεξία οι θησαυροί της. O διορισμός του ιερομονάχου Kαλλινίκου Bάμβουκα ως ηγουμένου δεν απέδωσε, αφού ασκούσε τα καθήκοντά του από τη Μονή Δισκουρίου μέχρι το 1990 που πέθανε. Mία απόφαση του Yπουργείου Πολιτισμού να διατηρηθεί το κτηριακό της συγκρότημα δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Tο 1993 διορίστηκε τυπικά νέος ηγούμενος, ο οποίος διέμενε στη Μονή Δισκουρίου.


Tα κελιά, το ηγουμενείο και οι κοινόχρηστοι χώροι βρίσκονταν στη νοτιοανατολική πτέρυγα, ενώ στη δυτική υπήρχαν οι σταύλοι για τα ζώα.


Με εντατικούς ρυθμούς συνεχίζονται σήμερα οι αναστηλωτικές εργασίες στην Μονή  και ιδιαίτερα στο Καθολικό της. Στο σπουδαίο αυτό για την Τοπική μας Εκκλησία έργο συνεργάζονται άριστα η Ιερά Μητρόπολή μας και η Μονή με τον Δήμο Μυλοποτάμου και την 28η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, με την επίβλεψη της οποίας αποκαταστάθηκε ήδη το Καθολικό της Μονής και τοποθετούνται τα διασωθέντα τμήματα του παλαιού του Τέμπλου, τα οποία συντηρήθηκαν από τον αριστοτέχνη συντηρητή της Υπηρεσίας κ. Μιχαήλ Τρουλλινό.


Η φάμπρικα της μονής

Ένα από τα πατητήρια

Η φωτογραφία είναι της 15/12/2013


Πηγή και περισσότερες πληροφορίες: http://www.imra.gr/portal/index.php?monixalepa